توانبخشی سکته مغزی دارای ابعاد متفاوتی هست که باید به آن توجه کرد.
تعریف بیماری:
سکته مغزی حالتی است که در آن عروق مغز دچار انسداد شده و اکسیژن و مواد غذایی به بافت حساس مغز نرسیده و یاخته های مغزی دچار مرگ و از کار افتادگی می شوند. گاهی اوقات بعد از انسداد عروق، خونریزی نیز در بافت مغز اتفاق می افتد که مشکلات بیمار را افزایش می دهد. این بیماری با علایم بالینی از قبیل عدم توانایی صحبت کردن، عدم توانایی حرکت دست ها و پاها، گیجی و مشکلات شناختی و یا حتی کاهش هوشیاری می تواند همراه باشد. گاهی اوقات این انسداد عروقی موقتی است و طی 24 ساعت از بین می رود که به آن TIA یا سکته گذرا می گویند.
بعد از بستری شدن در بیمارستان و تثبیت علایم حیاتی و مشکلات حاد بیمار، بلافاصله باید درمان توانبخشی را شروع نمود. در واقع سه ماه اولیه بعد از ایحاد سکته، سه ماه طلایی نام دارد که حداکثر بهبودی بیمار در این زمان حاصل خواد شد.
درمان:
درمان توانبخشی سکته مغزی یه کار تیمی است که مدیریت آن اغلب یا متخصص طب فیزیکی و توان بخشی بوده و در کنار آن از متخصصین دیگر رشته ها مثل مغز و اعصاب و یا اعصاب و روان می توان بهره برد. تیم توان بخشی اصولا شامل فیزیوتراپست، گفتار درمان، کاردرمان است و بسته به شرایط و نیاز بیمار درمانگر تنفس، روانشناس و مددکار اجتماعی تیز می توانند به تیم اضافه شوند.
وظیفه اصلی فیزیوتراپیست تمرکز بر حرکات غیر ظریف اندام ها و اغلب اندام تحتانی است و شامل کمک به تقویت قدرت ماهیچه ها و بهبودی حرکات اندام و تعادل و کمک به راه افتادن بیمار می باشد. وظیفه کار درمانی تلاش برای بهبود حرکات ظریف دست ها و ایجاد توانایی برای انجام فعالیت های روزانه شامل غذا خوردن، لباس پوشیدن، انجام نظافت و حمام به صورت مستقل و استفاده از ابزار است. گفتار درمانی بر روی توانایی های شناختی و گفتاری تمرکز می کنند و نیز توانایی بیمار برای ایجاد ارتباط با اطرافیان و توانایی خوردن و آشامیدن.
مکان های درمانی:
بعد از ترخیص از مراکز درمان حاد مثل بیمارستان ها و مراکز اورژانس، ادامه درمان به سه شکل می تواند اتفاق بیافتد.
الف: در بیماران با درجات مشکل کمتر، درمان در مراکز فیزیوتراپی به صورت مراجعه روزانه انجام می گیرد و بیمار حدود سه تا پنج جلسه در هفته به این مراکز مراجعه کرده و درمان خود را ادامه می دهد.
ب: در موارد دیگر تیم توان بخشی به منزل بیمار رفته و روند توان بخشی در منزل انجام می گیرد. این روش به علت عدم دسترسی به برخی امکانات تخصصی در منزل دچار محدودیت هایی می باشد و فقط در مواقع لزوم باید مورد استفاده قرار گیرد.
ج: در مواردی که بیمار دچار مشکلات جدی تری هست مثل نیاز به ادامه درمان های خاص پزشکی یا شرایط ناپایدار علایم حیاتی یا کاهش شدید هوشیاری یا مواقعی که نیاز به درمان فشرده و شدید می باشد مراکز بستری توان بخشی محل مناسبی برای ادامه روند درمان می باشد. این مراکز دارای مراقبت های پزشکی 24 ساعته توسط کادر پزشکی است و تیم درمان توان بخشی هم در همان مکان بر روی بهبودی بیمار فعالیت می کند.
هدف نهایی:
هدف نهایی درمان توان بخشی ایجاد حد اکثر استقلال فردی در شخص آسیب دیده برای انجام فعالیت های روزانه، فعالیت شغلی، فعالیت های اجتماعی و فعالیت های متفرقه از قبیل ورزش و تفریحات می باشد. مسلما درمان در همه افراد به صورت صد در صد اتفاق نمی افتد و مراحلی از ناتوانی ممکن است همیشه برای بیمار باقی بماند. در برخی موارد برای تصحیح ناتوانی بیمار از وسایل جانبی مثل ارتوزها و یا جراحی های اصلاحی می توان کمک گرفت.
نوشته شده توسط دکتر فرجی
